نحوه کار دستگاه وکیوم کولینگ

دستگاه وکیوم کولینگ (Vacuum Cooling) با استفاده از فناوری خلأ، دمای محصولات را به سرعت کاهش می‌دهد. این فرآیند بر پایه تبخیر رطوبت در فشار پایین استوار است . این دستگاه معمولاً در صنایع غذایی، به‌ویژه برای خنک‌کردن محصولاتی مانند شوید، سبزی های خوردنی، سبزی های آش، کاهو، گلم، گل‌ها، و سایر مواد غذایی که نیاز به خنک‌شدن سریع پس از پخت یا برداشت دارند، استفاده می‌شود. (نحوه کار دستگاه وکیوم کولینگ)

اصول علمی وکیوم کولینگ:

کاهش نقطه جوش آب در خلأ: در فشار اتمسفری ۱ atm، آب در ۱۰۰°C می‌جوشد، اما در محیط خلأ (فشار پایین)، آب در دمای پایین‌تری تبخیر می‌شود (مثلاً در فشار ۶ mbar، آب در ۰°C تبخیر می‌شود).
تبخیر رطوبت سطحی: با ایجاد خلأ، رطوبت موجود در سطح محصول (مثلاً آب موجود در برگ سبزیجات یا گوشت) به سرعت تبخیر می‌شود. این تبخیر، گرمای نهان تبخیر را از محصول می‌گیرد و دمای آن را به‌صورت یکنواخت کاهش می‌دهد.

مراحل کار دستگاه وکیوم کولینگ:

۱. قرارگیری محصول در محفظه:

محصولاتی که نیاز به خنک‌کردن سریع دارند (مانند سبزیجات برگ‌دار، گوشت، نان یا گل‌ها) در یک محفظه مخصوص قرار می‌گیرند.

۲. ایجاد خلأ:

با استفاده از پمپ‌های خلأ، فشار داخل محفظه به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. فشار معمولاً به ۴ تا ۱۰ میلی‌بار (mbar) می‌رسد.

۳. تبخیر رطوبت:

در فشار پایین، نقطه جوش آب کاهش می‌یابد. به‌عنوان مثال، در فشار ۶ mbar، آب در دمای ۰°C تبخیر می‌شود.
رطوبت موجود در سطح محصول (مانند آب موجود در برگ سبزیجات یا سطح گوشت) شروع به تبخیر می‌کند.

۴. جذب گرما:

تبخیر رطوبت، گرمای نهان تبخیر را از محصول جذب می‌کند. این گرما از محصول و محیط اطراف آن گرفته می‌شود و در نتیجه، دمای محصول به سرعت کاهش می‌یابد.

۵. توقف فرآیند:

پس از رسیدن به دمای مطلوب (معمولاً بین ۱ تا ۴°C)، فشار به حالت عادی بازگردانده می‌شود.
محصول خنک‌شده از دستگاه خارج می‌شود و آماده استفاده یا بسته‌بندی است.

مثال عملی:

فرض کنید یک محموله کاهو پس از برداشت در دمای ۳۰°C قرار دارد. مراحل خنک‌کردن آن با دستگاه وکیوم کولینگ به‌صورت زیر است:

کاهو در محفظه دستگاه قرار می‌گیرد.
فشار داخل محفظه به ۶ mbar کاهش می‌یابد.
رطوبت سطح کاهو شروع به تبخیر می‌کند و گرمای نهان تبخیر را جذب می‌کند.
در مدت 2۰ تا 30 دقیقه، دمای کاهو از ۳۰°C به ۲°C کاهش می‌یابد.
کاهوی خنک‌شده از دستگاه خارج می‌شود.

اجزای اصلی دستگاه وکیوم کولینگ:

۱. محفظه خلأ: فضایی که محصولات در آن قرار می‌گیرند و فشار داخل آن کاهش می‌یابد.

۲. پمپ خلأ: برای ایجاد خلأ و کاهش فشار داخل محفظه استفاده می‌شود. پمپ‌های روتاری وَن یا توربومولکولی معمولاً به‌کار می‌روند.

۳. سیستم کنترل دما و فشار: برای نظارت و تنظیم دقیق فرآیند خنک‌کردن.

۴. سیستم بازیابی رطوبت: در برخی مدل‌ها، رطوبت تبخیرشده توسط کندانسورها بازیابی می‌شود تا از هدررفت آب جلوگیری شود.

۵. سیستم خنک‌کننده: برای کمک به فرآیند خنک‌کردن و کنترل دما.

مزایای استفاده از وکیوم کولینگ:

سرعت بالا: خنک‌کردن محصولات در 20 تا ۳۰ دقیقه (بسته به نوع محصول).
حفظ کیفیت: جلوگیری از پلاسیدگی، حفظ رنگ، بافت و ارزش غذایی محصولات.
کاهش رشد باکتری‌ها: خنک‌کردن سریع، رشد میکروارگانیسم‌ها را محدود می‌کند.
صرفه‌جویی در انرژی: نسبت به روش‌های سنتی (مانند هوای سرد یا آب سرد)، انرژی کمتری مصرف می‌کند.
یکنواختی در خنک‌کردن: کل محصول به‌صورت یکنواخت خنک می‌شود.

کاربردهای دستگاه وکیوم کولینگ:

۱. صنایع غذایی:

خنک‌کردن سبزیجات برگ‌دار (کاهو، اسفناج، کلم) ، شوید و …
خنک‌کردن محصولات پخته‌شده (نان، کیک، بیسکویت).
خنک‌کردن گوشت و فرآورده‌های پروتئینی.

۲. صنعت گل و گیاه:

افزایش عمر گل‌های شاخه‌بریده (رُز، لیلیوم) با خنک‌کردن سریع پس از برداشت.

۳. صنایع دارویی:

خنک‌کردن سریع برخی مواد دارویی حساس به دما.

(نحوه کار دستگاه وکیوم کولینگ)

برای خرید دستگاه وکیوم کولینگ شرکت گلمهر صنعت ولیعصر می توانید با قسمت فروش مراجعه نمایید.